شبکه بهداشت و درمان کهگیلویه دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

 

بهداشت حرفه ای

بهداشت حرفه‌ای یا سلامت شغلی یا سلامت کار شاخه‌ای است ازعلم بهداشت وعبارتست از شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه یکسری مراقبتهای بهداشتی درمانی به منظور سالمسازی محیط کار و حفظ سلامت نیروی کار. بهداشت حرفه‌ای را می‌توان به طور خلاصه علم و هنر تامین سلامت در محیط‌های شغلی تعریف کرد .

بهداشت حرفه‌ای در ایران

در مرداد سال ۱۳۲۵ وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل و قانون موقت کار را تدوین نمود و در سال ۱۳۳۷ قانون مزبور با اصلاحات و تغییراتی به صورت قانون به تصویب رسید و اجرای وظایف مربوط به بهداشت و ایمنی مندرج در قانون کار وقت به عهده اداره کل بازرسی کار قرار گرفت.

در سال ۱۳۴۶ در حوزه معاونت فنی وزارت بهداشت وقت، اداره بهداشت محیط کار در تشکیلات اداره کلّ بهداشت محیط پیش بینی شد و سپس در سال‌های ۱۳۴۷، ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹، اداره طب صنعتی در اداره کل خدمات بهداشتی حوزه معاونت فنی وزارت بهداری وقت تاسیس گردید. سپس در سال‌های ۱۳۵۰، ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ تا اوایل ۱۳۵۳، اداره بهداشت محیط کار به بهداشت محیط کار و هوا تغییر نام داد و اداره طب صنعتی همچنان به وظایف خود ادامه می‌داد. در اواخر دهه ۱۳۵۰ در حوزه معاونت امور بهداشتی و جمعیت و تنظیم خانواده وزارت بهداری وقت اداره بهداشت حرفه‌ای در دفتر خدمات بهداشتی ویژه که بعداً به اداره کل خدمات بهداشتی ویژه تغییر نام داد تشکیل گردید.

تا قبل از سال ۱۳۶۲ وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت وقت مشترکاً بر نیروی کار و محیط کار نظارت و مراقبت داشتند. به منظور جلوگیری از دو باره کاری و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات برای حفظ و بالا بردن سلامت شاغلین، درسال۱۳۶۲ مسائل بهداشتی محیط کار و کارگر، از وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شناخته شد و جهت انجام این وظیفه، اداره کل بهداشت حرفه‌ای تشکیل و مسئولیت حفظ و ارتقاء سلامت نیروهای شاغل کشور در مشاغل گوناگون جامعه را عهده دار گردید. با توجه به تصویب قانون جدید کار توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۹، به حکم ماده ۸۵ قانون کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عهده دار بهداشت و درمان کارگران و وزارت کار و امور اجتماعی مسئول ایمنی کارگران می‌باشد.  

وظایف  واحد  بهداشت حرفه ای شهرستان به شرح زیر می باشد :

1-شناخت و آگاهی لازم از وضعیت بهداشت حرفه ای کارگاهها و کارخانجات، مشاغل کشاورزی و خدمات در منطقه و جمع آوری اطلاعات و آمار مربوطه، برنامه ریزی جهت بازدید از واحد های مذکور در راستای تحقق اهداف بهداشت حرفه ای

2- همکاری در تنظیم و پیگیری برنامه های آجرائی در زمینه مبارزه با بیماریهای ناشی از کار، بیماریهای واگیر، مسمومیت ها و حوادث و سوانح ناشی از کار با همکاری پزشک طب کار

3- آگاهی از حدود ملی تماس شغلی عوامل بیماریزا به منظور ارزیابی عوامل زیان آور محیط کار که به نحوی به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی شاغلین لطمه وارد می سازد.

4- نمونه برداری، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل ارزیابی عوامل زیان آور و مسائل ارگونومیک « تطبیق انسان با کار و بالعکس » در محیط کار و ارائه طریق بمنظور پیشگیری و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار با توجه به استانداردهای موجود

5- بررسی و شناخت کارهای سخت و زیان آور در حرف گوناگون و برنامه ریزی در زمینه بهبود شرایط کار و معرفی شاغلین بمنظور انجام معاینات دوره ای

6- آشنائی با اصول مراقبتهای اولیه بهداشتی ( P.H.C ) و فعالیت و نظارت در زمینه ادغام فعالیتهای بهداشت حرفه ای در سیستم شبکه های بهداشتی و درمانی کشور

7-نظارت و پیگیری در امر توسعه، تاسیس، تجهیز و راه اندازی خانه های بهداشت کارگری و مراکز بهداشت کار و نظارت بر حسن انجام کار بهداشیاران کار و پرسنل مراکز مذکور با توجه به آئین نامه ها و دستورالعملهای موجود

8-آشنائی و آموزش و نظارت کامل در اجرای طرح های بهداشت حرفه ای

9- تشکیل دوره های آموزشی و باز آموزی برای بهداشتیاران کار، بهورزان، کاردانهای بهداشتی و اعضاء کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار با توجه به دستورالعملها و آئین نامه های موجود

10-آشنایی با سیستم شبکه و مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستائی و خانه های بهداشت بمنظور استفاده از توان پرسنل شاغل در سیستم شبکه در جهت ارائه خدمات ادغام یافته

11-همکاری با سایر کارشناسان بهداشتی مراکز بهداشت در زمینه اجرای و ارائه طرحهای بهداشتی و دستورالعملهای ستادی بمنظور ارتقاء سطح ارائه خدمات بهداشتی در منطقه

12- همکاری با کارشناسان بهداشت محیط در زمینه نظارت بر تامین آب آشامیدنی سالم و       جمع آوری صحیح و بهداشتی زباله و فضولات و فاضلابها و سایر فاکتورهای بهداشت محیطی

13-هماهنگی و همکاری با کارشناسان آموزش بهداشت بمنظور ارائه برنامه های آموزشی بهداشت عمومی و حرفه ای

14-اجرای طرحهای تحقیقاتی و همکاری با موسسات و مجریان طرحهای تحقیقاتی در زمینه مسائل زیان آور محیط کار

15-اعلام نواقص و صدور اخطاریه و رسیدگی به شکایات واصله در رابطه با کلیه واحد های تولیدی (صنعت، معدن، کشاورزی، خدمات) با توجه به قوانین و مقررات موجود

16-آشنایی با مجموعه قوانین و مقررات کار و تامین اجتماعی، تشکیلات وزارت بهداشت و درمان در زمینه های مرتبط با فعالیتهای بهداشت حرفه ای

17-جمع آوری و ارسال به موقع آمار فعالیتهای بهداشت حرفه ای مطابق با فرمهای مصوب

18-مطالعه و بررسی آخرین دستاوردهای علمی در زمینه های مختلف بهداشت حرفه ای ( عوامل زیان آور و روشهای اندازه گیری، ارزشیابی و کنترل )

19-ارائه و اجرای روشهای اجرائی در جهت پایش و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیطهای کار منطقه

20- آگاهی لازم از وضعیت صنایع ،معادن ، مشاغل کشاورزی ،خدمات منطقه و جمع آوری اطلاعات.
21- آگاهی از وضعیت بهداشت محیط کار و شناخت مسائل بهداشت حرفه ای صاحبان مشاغل در چهار بخش بالا و نظارت بر حسن اجرای دستورالعملها و قوانین کار و امور اجتماعی در واحدها و ارائه راه حل در جهت رفع نواقص اعلام شده

22- آگاهی از مواد اولیه مصرفی ، مواد نابینابینی ،مواد تولیدی و روش کار حرف مختلف بمنظور شناسایی عوامل محل زیان آور محیط کار که بنحوی به انحاء به سلامت جسمی و روانی اجتماعی شاغلین آسیب می رساند.

23- صدور تأییدیه های بهداشتی با توجه به استعلام ارگانها،سازمانها در مراحل مختلف(موافقت اصولی،پروانه تأسیس ، بهره برداری)

24-  اجرای دقیق دستورالعمل ها و ضوابط بهداشتی اعلام شده توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی(در رابطه با ماده 85 کار)و آئین نامه های مربوطه.
25- شرکت در جلسات و کمیته های مصوب که در راستای پیشبرد برنامه های جاری تشکیل می گردد. 
26- بررسی واحدهای صنعتی تازه تأسیس از نظر رعایت نکات و اصول بهداشتی و ایمنی و ارائه نظر جهت صدور پروانه بهره برداری 

26- رسیدگی به شکایات واصله و اقدام در رفع مشکلات در زمینه بهداشت محیط کار
27- تشکیل پرونده های بهداشتی و پزشکی و ارجاع افراد شاغل برای ادامه معاینات و تکمیل پرونده ها به مراکز درمانی ذیربط .
28- نظارت و پیگیری در تأمین مراکز بهداشت کار در واحدهای تولیدی و یا نظارت بر حسن اجرای وظایف محوله مراکز بهداشت کار. 

29- تکمیل فرم اعلام نواقص و معرفی کارگاههای متخلف به مراجع قضایی

برنامه ها ی بهداشت حرفه ای و فعالیتهایی صورت گرفته در شهرستان کهگیلویه به شرح ذیل می باشد :

1-برنامه  بهداشت کشاورزی :

بخش بزرگی از جمعیت کشور ما به شغل کشاورزی اشتغال دارند این بخش مهم از جمعیت نیاز مند برنامه های بهداشتی جهت ارتقائ سلامتی هستند . طبیعت شغل کشاورزی با خطر همراه است کشاورزان در شرایط نامساعد آب وهوایی وبه مدت طولانی وبدون استراحت کار می کنند . در  تجهیزات کشاورزی  معمولا مسایل ایمنی رعایت نمی شود . مواجهه با عوامل بیولوژیکی و بیماریهای مشترک انسان ودام و استفاده نامناسب از انواع سموم وآفت کشها ومواد شیمیایی  مختلف  سلامتی  آنان را  تهدید می کند .   بسیاری اوقات خانه ومحیط کار کشاورزان مشترک است.  آمار مرگ ومیر وحوادث شغلی در کشاورزان با آمار حوادث در معادن زیر زمینی وفعالیتهای ساختمانی برابری می کند . ویا گاهی بیشتر از آن است . ریسگ مرگ در کشاورزی بیش از دو برابر سایر مشاغل است .

برای دست یافتن به توسعه پایدار در بخش کشاورزی باید به وضعیت بهداشتی و رفاهی کشاورزان توجه کافی شودو همزمان با رشد کشاورزی , حفاظت کشاورزان در برابر مخاطرات محیط کار افزایش یابد و در سطوح ملی و بین المللی بهداشت حرفه ای کشاورزان مورد توجه قرار گیرد.

. خوشبختانه از سال 1384 به این مهم از طرف مرکز سلامت محیط وکار معاونت  سلامت وزارت بهداشت با همکاری سازمان جهاد کشاورزی توجه شده است ودر همین راستا برنامه بهداشت کشاورزی در کل کشور درحال اجرا است .

اجرای برنامه بهداشت کشاورزی  ،اقدامی موثر در راستای ارتقائ سلامت کشاورزان وپیشگیری از بروز حوادث وبیماریهای شغلی با ایجاد محیط های کار سالم  وبهبود کیفیت وتولید  محصولات کشاورزی سالم    است .

 هدف اصلی برنامه بهداشت کشاورزی  :

 کاهش مخاطرات تهدید کننده سلامتی کشاورزان با ارائه خدمات بهداشت حرفه ای و تشکیل پرونده پزشکی برای کشاورزان  وپایش محیطهای کار کشاورزی

گروههای هدف برنامه :

• شاغلین بخش کشاورزی شامل :

•  زارعین (مزارع )

• باغبانان (باغات )

• دامداران (دامداریها )

•  مرغداریها

•  گلخانه ها  ومجتمع های کشت وصنعت

• شیلات

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه بهداشت کشاورزی در شهرستان کهگیلویه :

طبق آخرین امارها در شهرستان کهگیلویه 5184 تعداد کشاورز وجود دارد که در زمینه های  مختلف نظیر باغداری – زراعت – دامداری مشغول فعالیت می باشند که طبق آمار اسفند 1393 تعداد 3176 نفر  از این کشاورزان آموزش بهداشت کشاورزی و پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار و حوادث را دیدند . تعداد 14 کارگاه بهداشت کشاورزی وجود دارد که همگی دارای پرونده بهداشتی بوده و مرتبا مورد بازدید قرار می گیرند  70 درصد شاغلین این کارگاهها معاینات ادواری انجام دادند . کلیه کارشناسان ، کاردانها و بهورزان مراکز بهداشتی درمانی دوره ها ی آموزشی و بازآموزی بهداشت کشاورزی را گذرانیدند . توسط واحد بهداشت حرفه ای شهرستان کتابچه – جزوه و پمفلت تهیه و در اختیار مراکز بهداشتی درمانی جهت آموزش کشاورزان  قرار داده شده است  . تهیه – جمع بندی و ارسال مرتب آمار به معاونت بهداشتی استان

2 -  بازرسی وپایش ونظارت محیط های کار:

بازدید از کارخانه ها و کارگاههای تحت پوشش در سطح شهرستان بطور مرتب و مکرر از کارگاهها ی تحت پوشش و تلاش در جهت شناسایی ، ارزیابی و کنترل عوامل زیان محیط کار و پیشگیری از حوادث و انجام مراقبتهای بهداشتی درمانی شاغلین در حرف مختلف تحت پوشش در شهرستان به منظور بررسی مستمر وضعیت بهداشت محیط کار و آگاهی از چگونگی اجرای قوانین و دستور العمل ها مهمترین وظیفه بازرسان بهداشت حرفه ای بازرسی و پایش از محیط های کاری خصوصاً کارگاهها و کارخانجات است. 

فعالیتهای صورت گرفته در شهرستان کهگیلویه ( طبق آمار اسفند 93 )   :

 

3-  برنامه طب کار

اهمیت حفظ و ارتقاء سلامت کارگران مسبب تشکیل تیم سلامت استان متشکل از کارشناس بهداشت حرفه ای وپزشک متخصص طب کار گردیده که با فعالیتهائی مانند ارائه مجوز به بخش خصوصی ودولتی وآگاه نمودن جامعه ذی نفع از مقررات ، قوانین ودستورالعملها در واحد بهداشت حرفه ای مشغول فعالیت اند .

هدف اصلی : حفظ و ارتقاء سلامتی کارگران کلیه مشاغل

فعالیتها :

۱-نظارت

الف- نظارت بر شرکتهای خصوصی ارائه کننده خدمات طب کاربصورت :

-    بازدید از محل کارخانه ومحل فعالیت

-    بازبینی پرونده بهداشتی کارگران

-    معاینه مجدد کارگران توسط پزشک مرکز وارزیابی آن با مواجهات وعوامل آسیب رسان شغلی

ب - نظارت بر فعالیت طب کار مراکز بهداشت شهرستانها در زمینه بهبود وتقویت سیستم نظارتی واجرایی دولتی

ج – نظارت برنحوه ارائه خدمات طب کاروبهداشت حرفه ای در کارخانجات توسط پزشکان شاغل در صنعت وکارشناسان بهداشت حرفه ای مشاور به صورت مراجعات حضوری و ارزیابی پرونده بهداشتی کارگران وفعالیت های بهداشتی محیط کار به نحوه انجام معاینات وآزمایشات مورد نیاز

۲- ارزشیابی

-     ارزشیابی خدمات ارئه شده توسط بخش خصوصی

۳-آموزش

-    اجرای برنامه مدون طب کار و غیر مدون ویژه پزشکان عمومی ( براساس نیاز و شرایط استان)

-    اطلاع رسانی مدیران وکارفرمایان صنایع

-    اطلاع رسانی پزشکان عمومی وکارشناسان بهداشت حرفه ای شاغل درصنایع در مورد آخرین دستورالعملها و نکات علمی مرتبط با خدمات سلامت کار

-    تدوین دستورالعملهای مورد نیاز واصلاح دستورالعملهای جاری

در شهرستان کهگیلویه بدلیل نبودن مرکز طب کار وظیفه معاینه شاغلین برعهده پزشکان مراکز بهداشتی درمانی تابعه می باشد بدین صورت که شاغلین فاقد معاینات بعد از بازدید از کارگاهشان  توسط کارشناس بهداشت محیط و حرفه ای ستاد مرکز بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی به مرکز مربوطه مراجعه و توسط کاردان یا کارشناس بهداشت حرفه ای مرکز مربوطه ( اگر وجود داشته باشد ) یا کارشناس یا کاردان بهداشت محیط و در صورت عدم وجود توسط کاردان یا کارشناس بهداشتی مرکز فرم معاینات ادواری تکمیل و توسط پزشک آزمایشات ، در صورت نیاز شنوایی سنجی و بینایی سنجی انجام داده و کارت تندرستی صادر می گردد . لازم به ذکر است بدلیل عدم وجود مرکز طب کار در شهرستان رانندگان وسائط نقلیه سنگین و رانندگان مسافربری برون شهری  جهت انجام معاینات به مراکز طب کار شهر های همجوار مراجه می نمایند .

 

4- نظارت برتشکیل و فعالیت کمیته های حفاظت فنی وبهداشت کار

   در ماده ۹۳ قانون کار به منظور دستیابی مناسب به خدمات ایمنی و بهداشت کار ، تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار برای کارگاههای بالای ۲۵ نفر شاغل با ترکیب مسئول ایمنی و مسئول بهداشت پیش بینی گردیده است.

در حال حاضر از مجموع ۹۴۸ مورد کارگاه مشمول کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار در استان، ۷۹% کارگاه ها دارای کمیته فعال با حضور کارشناس بهداشت حرفه ای در صنایع و کارخانجات می باشد .

شهرستان  کهگیلویه بدیل نداشتن کارگاه بالای 25 نفر شاغل فاقد کمیته حفاظت فنی وبهداشت کار می باشد .

 

 

۵- طرح بقا :

به منظور ارتقاء سطح دانش و آگاهی قالیبافان روستایی و اصلاح محیط کار قالیبافان نیازمند همه ساله مبلغ تخصیصی از سوی مرکز سلامت محیط و کار در اختیار این کارکاهها قرار گرفته و با نظارت کارشناسان بهداشت حرفه ای در زمینه بهبود وضعیت محیط کار قالیبافان هزینه گردیده است.

فعالیتهای صورت گرفته در شهرستان کهگیلویه در زمینه طرح بقا :

6- بر نامه ایمنی شیمیائی

پیشگیری و مدیریت اثرات مضر کوتاه مدت و بلند مدت مواد شیمیایی بر روی انسان و محیط زیست از تولید، استفاده تا انهدام آن را ایمنی شیمیایی گویند. مدیریت صحیح مواد شیمیایی را درشش محور زیر مد نظر قرار داد :

۱ ) گسترش و سرعت بخشیدن به ارزیابی بین المللی خطرات احتمالی مواد شیمیایی و سموم

۲ ) هماهنگی در طبقه بندی مواد شیمیایی و الصاق بر چسب بر ظروف حاوی مواد شیمیایی و سموم

۳ ) تبادل اطلاعات در زمینه مواد شیمیایی و خطرات احتمالی این مواد

۴ ) تدوین برنامه های کاهش خطرات احتمالی

۵ ) افزایش ظرفیت‌ها و قابلیت‌های ملی برای مدیریت مواد شیمیایی

۶ ) جلوگیری از حمل و نقل بین المللی و غیر قانونی تولیدات سمی و خطرناک.

از جمله فعالیت هایی که واحد بهداشت حرفه ای شهرستان کهگیلویه که  در راستای برنامه انجام داده است:

الف- آموزش برنامه ایمنی شیمیایی به کارشناسان و کاردانهای بهداشت محیط و حرفه ای و سایر کارشناسان بهداشتی درگیر فعالیتهای بهداشت حرفه ای

ب- آموزش برنامه ایمنی شیمیایی به بهورزان

ج- تهیه جزوه آموزشی  MSDS مواد شیمیایی که بیشترین میزان مصرف را در شهرستان دارند  جهت آموزش کشاورزان و سایر اقشار مردم

د- بازدید مرتب و تشکیل پرونده سم فروشی های شهر دهدشت

ه- تشکیل پرونده بهداشتی و انجام معاینات شاغلین کارگاههای سم فروشی

7-    برنامه بهداشت معدن کاران

کار در معدن از‌جمله مشاغل سخت محسوب می‌شود که کارکنان آن در معرض خطراتی مانند فروریختن دیواره‌ها و سقف، ریزش کوه، آتش‌سوزی، انفجار، تصادف با دستگاه‌های متحرک، گازها و پرتوهای مضر و آلودگی صوتی مواجه هستند. همه شغل‌ها زیر پوشش خدمات بهداشت حرفه‌ای قرار دارند اما اقدام‌های بهداشت حرفه‌ای برای شغل‌هایی که با مخاطرات شغلی بیشتری روبه‌رو هستند، در قالب برنامه ویژه‌ای اجرا می‌شود. تشکیل پرونده بهداشتی، معاینات ادواری، آموزش بهداشت و سلامت، نظارت بر بهسازی محیط کار و پایش مداوم سلامت افراد در محیط کار از‌جمله خدمات بهداشت حرفه‌ای است که به گروه‌های شغلی تعیین شده ازجمله معدنکاران ارائه خواهد شد.

-    تدوین برنامه مستند جهت شناسایی وضعیت موجود معادن

-    ارتقاء وضعیت معاینات سلامت شغلی افراد درگیر

-    ارتقاء وضعیت اندازه گیری در واحد های هدف

-    افزایش مشارکت بخش خصوصی در پوشش معاینات و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار

-    ارتقا ء سطح آگاهی گروه های هدف

8- برنامه بهداشت پرتو کاران

  پیشرفت تکنولوژی ، نیاز به استفاده از پرتوها را در فرایندهای تولیدی فزونتر نموده است و انتشار پرتوهای تاثیرگذار بر سلامت افراد از جمله پرتوهای فرابنفش و فرو سرخ روز به روز افزایش یابد . کشاورزان و کارگران راهسازی و همچنین افرادیکه از نظر شغلی در محیطهای باز مشغولند، جوشکاران ، کارگران ریخته گری ها ، ذوب فلزات ، شاغلین شرکت های لوله سازی که کنترل نهایی لوله را با اشعه ایکس انجام می دهند ، متصدیان مخازن بزرگ که اندازه گیری سطح مایعات مخازن را با اشعه گاما انجام می دهند ، کارکنان آزمایشگاه مواد غذایی بواسطه تماس با پرتو های UV، کارگران نانوایی ها، کشاورزان و کارگران راهسازی و راهداری و . . . از جمله گروههای در معرض تماس با پرتوها هستند. با توجه به اینکه گروه های درگیر در بخش پرتوها از فراوانی بالایی برخوردارند نیاز است که برنامه های منسجم و مستند جهت ارتقاء سطح سلامت این گروه ها تدوین و به مرحله اجرا درآید

-      تدوین برنامه مستند جهت شناسایی وضعیت موجودپرتوها

-      ارتقاء شاخص های بهداشت حرفه ای کارگاه های دارای عوامل زیان آور پرتو و بهبود شاخص ها

-      افزایش مشارکت بخش خصوصی در پوشش معاینات و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار

-      ارتقا ء سطح آگاهی گروه های هدف

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه پرتوها در شهرستان کهگیلویه :

الف- تشکیل پرونده و بازدید مرتب  از کارگاههای جوشکاری  تحت پوشش ( تعداد کارگاههای جوشکاری تحت پوشش شهرستان 75 می باشد )

ب- انجام معاینات شاغلین کارگارههای جوشکاری  52% ( طبق امار اسفند 93 )

ج- شناسایی ، کنترل و ارزیابی عوامل زیان آور کارگاههای دارای پرتو

د- برگزاری کلاسهای  آموزشی متعدد جهت جوشکاران – نانواها -  کشاورزان  و دامداران در معرض پرتوهای غیر یونساز

و-  تهیه – جمع بندی و ارسال مرتب آمار به معاونت بهداشتی استان

9-  برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماند

بشر در فعالیت های مختلف از فعالیتهای عادی گرفته تا فعالیتهای اداری، صنعتی، کشاورزی، بهداشتی درمانی دائما در حال تولید زباله هایی با ترکیبی متنوع خطرناک ، عفونت زا و حتی نامشخص است حال این زباله تولید ، جمع آوری ، حمل ، بازیافت، پردازش ودفع می گردد وافرادی که با این زباله ها سروکار دارند سلامتی انان مورد تهدید قرار می گیرد .

برای تامین سلامت عوامل اجرایی پسماندها برنامه کشوری در نظر گرفته شده که سرلوحه ان دستورالعمل سلامت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماندهاست .دستورالعمل سلامت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماند که توسط مرکز سلامت محیط و کار بر اساس قانون پسماند با هدف حفظ و ارتقاء سلامت عوامل اجرایی پسماندها تدوین گردید. در این برنامه سعی بر آن است تا ضمن تعیین چارچوب کلی برنامه تامین سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها، به مستندسازی الزامات مرتبط با هریک از فصول دستورالعمل بپردازد.

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت پسماند در شهرستان کهگیلویه :

الف- آموزش برنامه سلامت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی پسماند به کارشناسان و کاردانهای بهداشت محیط و حرفه ای و سایر کارشناسان بهداشتی درگیر فعالیتهای بهداشت حرفه ای

ب- تشکیل پرونده جهت کارگاهها – مراکز بهداشتی درمانی – بیمارستان - مطب ها – آزمایشگاهها – مطب های دندانپزشکی – کلنیک ها – شهرداریها  و سایر   مراکز تولید کننده پسماند

ج- انجام معاینات وتشکیل پرونده بهداشتی جهت عوامل درگیر در جمع آوری ، انتقال و دفع پسماند در مراکز بهداشتی درمانی

د- آموزش عوامل درگیر در جمع آوری ، انتقال و دفع پسماند در زمینه بیماریها ی ناشی از کار نظیر دیابت ، ایدز ، بیماریهای پوستی ، بیماریهای انگلی و ...  توسط کارشناسان درگیر طرح در مرکز بهداشت شهرستان و مراکز  بهداشتی درمانی

ه – تهیه برنامه عملیاتی سه ساله جهت برنامه پسماند توسط ستاد مرکز بهداشت شهرستان و ابلاغ برنامه جهت اجرا به مراکز بهداشتی درمانی که در ادامه این گزارش در قسمت روشهای انجام کار آورده می شود

   10-   برنامه بازرسی هدفمند

به منظور تأمین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروی کار کشور با تأکید بر شاغلینی که در مشاغل با ریسک بالا فعالیت می نمایند، تدوین شده است که در این راستا بانک اطلاعات کارگاهی بهداشت حرفه ای براساس میزان ریسک مخاطرات در سه گروه درجه یک ( کارگاهها با ریسک مخاطرات بالا ) و درجه دو ( ریسک مخاطرات متوسط ) و درج سه ( ریسک مخاطرات کم ) تهیه و تدوین گردیده و به اجراء در آمده است.

در شهرستان کهگیلویه تا قبل از سال 89 تنها  بنده ( یک نفر ) کارشناس بهداشت حرفه ای مشغول بکار بودم که با همکاری کاردانها و کارشناسان بهداشت محیط و سایر کارشناسان بهداشتی در مراکز بهداشتی درمانی مشغول انجام فعالیتهای بازرسی و سایر فعالیتهای بهداشت حرفه ای بودیم که علی رغم اینکه نیروهای مراکز غیر تخصصی بودند و توانایی بالایی در زمینه انجام فعالیتهای بهداشت حرفه ای نداشتند ولی در همین دوران با پیگیری ها و نظارت زیاد ستاد شهرستان ( بنده )  و 100% کارگاههای شهرستان شناسایی گردیده و تحت پوشش بازدید مرتب قرار گرفتند در زمینه سایر فعالیتها نیز فعالیتهای چشمگیری در این دوران صورت گرفت . از سال 89 به بعد نیروهای طرحی بصورت مقطعی در مرکز شهید رجایی مشغول بکار می گردیدند که علی رغم غیر ثابت بودن منشاء خدمات زیاد و فعالیتهای خوبی بودند .

 فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه بازرسی  در شهرستان کهگیلویه :

الف – شناسایی همه کارگاههای تحت پوشش و درجه بندی آنها

ب – بازدید متعدد  از کارگاهها خیلی بیشتر از انچه در برنامه بازرسی هدفمند پیش بینی شده بود

ج- صدور فرم اعلان نواقص به همراه استناد به مواد قانونی در جلو هر بند از تخلغات بهداشتی

د- معرفی متصدیان کارگاههای متخلف به اداره تعزیرات حکومتی

و- معرفی متصدیان کارگاههای متخلف به دادگاه 

ه- تعطیلی کارگاههایی که اقدام به رفع نواقص بهداشتی ننمودند

ی- تهیه – جمع بندی و ارسال مرتب آمار به معاونت بهداشتی استان

11- حذف آزبست از خط تولید صنایع:

تماس با آزبست سبب بیمار هایی نظیرسرطان ریه، مزوتلیوما و آزبستوزیس(فیبروزریه)، پلورال پلاگ، ضخیم شدن و تجمع مایع در جدارپرده ریه می شود. شواهدی نیز وجود دارد که آزبست باعث سرطان حنجره و احتمالاً برخی ازسایر انواع سرطان می گردد.

آزبست به خصوص زمانی خطرناک تر می‌شود که ترد و شکننده باشد. در این حالت به راحتی می‌تواند در فضا آزاد گردد. الیاف ریزتر می‌توانند برای مدّت زیادی در هوا باقی بمانند. آنها سپس از راه دهان و بینی به کیسه‌های هوایی بسیار کوچک شش‌ها رفته و باعث بیماری می‌شوند. کارگرانی که با لباس‌های خود آزبست را به منزل ببرند ممکن است افراد خانواده آنها به خصوص فرزندانشان را به بیماری مبتلا سازند شاغلین کارخانجات تولید محصولات آزبستی، معادن آزبست، ساخت و تعمیر لنت ترمز و کلاچ و کارهای ساختمانی، پلیس راهنمایی و رانندگی و ... از جمله مشاغل در معرض خطر آزبستوزیس هستند.

 

12- برنامه مشاغل سخت و زیان آور

کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آن عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی و بیولوژیکی  محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به  مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن می باشد .مطابق قانون افراد شاغل در این گونه مشاغل امکان بازنشستگی پیش از موعد را خواهند داشت.وظیفه کمیته های استانی رسیدگی به درخواست متقاضیان و تطبیق و تشخیص مشاغل آنان با قانون و آئین نامه اجرایی می باشد. کمیته بدوی و تجدید نظر  استانی به ترتیب مقرر در ماده ۸ آئین نامه اجرائی تشکیل می گردد.

 

13-طرح غربالگری سیلیس

سیلیس درصنعت کاربردهای فراوان دارد و پس ازگردش در چندین فرایند وارد چرخه تولید و تجارت می گردد. دراولین فرایند یا فرایند اصلی مثل معادن سیلیس یا سیلیس کوبیها این ماده بنا به هدف مورد نظرتولید یا پرورده شده و پس از درجه بندی به بازارعرضه می شود و سپس بنا به تقاضای صنایع و مشاغلی مثل شیشه سازی، ریخته گری، کاشی و سرامیک وعملیات سندبلاستینگ که سیلیس رل مهمی را در تولید وارائه خدمات ایفا میکند وارد دومین فرایند شده و به عنوان ماده اصلی در این صنایع مورد استفاده قرارمی گیرد درمرحله یا فرایند سوم، سیلیس درحین انجام خدماتی مثل برش دادن، ساب دادن، مته کردن، خرد کردن، تراشیدن ودیگرعملیات مشابه بر روی قطعات بتنی و سنگی و دیگر قطعات حاوی سیلیس ایجاد می شود و درصورت عدم استفاده ازامکانات پیش گیری وکنترل کننده، ذرات سیلیس درمحیط کارپراکنده شده و درصورت استنشاق آن توسط کارگران خطرات ریوی را به دنبال خواهد داشت. اجرای طرح غربالگری سیلیکوزیس با محوریت اصلاح محیط کار در ۱۰۰درصد کارگاههای مشمول تحت  پوشش که از سال ۱۳۸۶ از سوی مرکز سلامت محیط و کار ابلاغ گردید و از سال ۱۳۹۰ بحث پایش و پیگیری بهسازی به روش مهندسی در دستور کار قرار گرفت

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه کنترل بیماری سیکیکوزس  در شهرستان کهگیلویه :

اجرای طرح غربالگری سیلیکوزیس با محوریت اصلاح محیط کار در ۱۰۰درصد کارگاههای مشمول تحت  پوشش که از سال ۱۳۸۶ از سوی مرکز سلامت محیط و کار ابلاغ گردید و از سال ۱۳۹۰ بحث پایش و پیگیری بهسازی به روش مهندسی در دستور کار قرار گرفت

الف-  شناسایی 100%  کارگاههای دارای سیلیس شهرستان

ب- بازدید مرتب 100%  کارگاههای دارای سیلیس

ج- انجام معاینات 51/2%  شاغلین کارگاههای دارای سیلیس ( طبق آمار پایان  سال 93 )

د- صدور اخطاریه جهت کارگاههای متخلف و در صورت عدم رفع نقص معرفی به دادگاه و تعطیلی

ه-  تهیه – جمع بندی و ارسال مرتب آمار به معاونت بهداشتی استان

14- برنامه ارگونومی

عوامل زیان آور ارگونومی محیط کار مانند وضعیت نامناسب بدنی در حین انجام کار و ابزار کار نامناسب، در اکثر محیط های کاری وجود دارد. در برنامه ارگونومی، عوامل زیان آور ارگونومی محیط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار می گیرد تا براساس آن، اقدامات مداخله ای به منظور اصلاح شرایط کاری غیرارگونومیک و پیشگیری از عوارض اسکلتی عضلانی ناشی از کار

اجرا گردد. البته آموزش ارگونومی یا همان نحوه صحیح انجام کارها در این برنامه ، دارای اهمیت زیادی است .  

      فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه کنترل بیماری سیکیکوزس  در شهرستان کهگیلویه :

*-  بازدید از کارگاههای تحت پوشش و بررسی وضعیت کاری شاغلین از نظر ارگونومیکی

*- صدور اخطاریه جهت متصدیان متخلف

*- برگزاری کلاس اموزشی جهت شاغلین کارگاههای تحت پوشش

*- گرداوری ، جمع بندی و ارسال امار به استان

*- عکسبرداری از شاغلین کارگاهها در حین انجام کار و تجزیه و تحلیل وضعیت کاری شاغلین با نرم افزارهای  ارگونومی ( در سال 1392 تعداد 80 و در سال 1393 تعداد 121   ارزیابی پوسچر از شاغلین کارگاههای شهرستان صورت گرفت )            

15-  طرح کشوری ساماندهی روشنایی محیط کار

روشنایی بعنوان یک عامل فیزیکی درمحیط های کار مطرح میباشد که درصورت فراهم نبودن کیفیت وکمیت مناسب آن،میتواند به فاکتوری برای پیدایش برخی عوارض یا اختلالات بینایی،جسمی،روحی ویاحوادث در محیط های گردد. مطابق باشاخصهای آمار تعدادی از کارگاههای تحت پوشش فاقد سیستم روشنایی مناسب بوده ،لذا بالطبع درصدی از کارگران در معرض روشنایی نا مناسب میباشد.برهمین اساس مرکز سلامت محیط وکار باتدوین وابلاغ طرح جامع عملیاتی ساماندهی روشنایی درمحیط کاردر سال ۱۳۸۵ روند شناسایی وارزیابی عامل زیان آور روشنایی را باهدف ساماندهی واصلاح آن در محیط های کارآغاز نمود که تا کنون ادامه دارد.

فعالیتهای صورت گرفته در شهرستان کهگیلویه :

 

 

  16-طرح کشوری مقابله با صدا در محیط های کار

مهم ترین اثر سوء ناشی از صدا ی بیش از حد ،کری حرفه ای ( NIHL) می باشدکه یکی از بارزترین آثار مستقیم صدا بر سلامتی انسان به شمار می رود و غیر قابل برگشت می باشد علاوه بر این وجود سرو صدای بیش از حد در محیط کار باعث ایجاد تداخل در مکالمه واثرات فیزیولوژیک نیز می شود که قاعدتا بر عملکرد نیروی کار وافزایش بهره وری تاثیر سوء خواهد داشت. بنابر این بهترین تدبیر برای پیشگیری، شناسایی، اندازه گیری و ارزشیابی سر و صدا در کارگاههای تحت پوشش و حفاظت کارگران در معرض صدای بیش از حد مجاز از طریق کنترل فنی مهندسی ، کنترل مدیریتی و نهایتاً وسایل حفاظت از دستگاه شنوایی خواهد بود.

فعالیتهای صورت گرفته در شهرستان کهگیلویه :

 

17- برنامه سامانه جامع بازرسی بهداشت حرفه ای

برنامه سامانه از سال ۱۳۹3 شروع گردید این برنامه در بر گیرنده کلیه فرآیندها و فعالیت های اجرایی و بازرسی بهداشت حرفه ای و طب کار در کلیه سطوح اجرایی ( از خانه بهداشت تا وزارتخانه ) بوده و اجرای آن موجب صرفه جویی در منابع مالی و انسانی و سهولت در گردش اطلاعات خواهد شد  .

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه سامانه جامع بازرسی بهداشت حرفه ای :

*- اموزش نیروهای  کارشناسان بهداشت محیط و حرفه ای مراکز بهداشتی درمانی

*- تهیه کامپیوتر جهت واحد بهداشت محیط و حرفه ای مراکز

*- اتصال مراکز بهداشتی درمانی به شبکه اینترنت

*- ایجاد نام کاربری و کلمه عبور برای کارشناسان بهداشت محیط و حرفه ای

*-  ثبت  کارگاهها ی تحت پوشش  ، بازدید ها  ، معاینات و سایر اطلاعات مورد نیاز در سامانه

18- برنامه طرح تشدید :

علاوه بر بازدید های روتین که در تایم اداری از طرف کارشناسان بهداشت حرفه ای و سایر کارشناسان بهداشتی مرتبط صورت می گیرد در تایم غیر اداری نیز کارگاهها در راستای طرح تشدید مورد بازدید قرار می گیرند که این بازدید صرفا توسط پرسنل تخصصی بهداشت حرفه ای صورت میگیرد .

فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامه طرح تشدید :

در راستای این برنامه هفته ای دو روز در بعد از ظهرها کارگاههای تحت پوشش توسط کارشناسان بهداشت محیط و حرفه ای مورد بازدید و پایش قرار می گیرند .

19- آموزش گروهی و چهره به چهره شاغلین کارگاهها ، کشاورزان، زنام خانه دار و...  در سالهای فعالیت به عنوان مسئول بهداشت حرفه ای در راستای اجرای برنامه های بازرسی هدفمند ، بهداشت کشاورزی ، طرح بقا ، برنامه ایمنی شیمیایی ، ارگونومی ،  کنترل بیماری سیلیکوزیس ، کنترل صدا و روشنایی در کارگاهها و .... کلاسهای آموزشی متعددی برای گروههای هدف برگزار گردید .

این کلاسهای آموزشی در شهر دهدشت و مراکز بهداشتی درمانی توسط بنده تدارک دیده شده و شخصا برگزار می نمودم یا با کاردانان و کارشناسان و بهورزان را در اجرای کلاسها همراهی می نمودم و همچنین  در هنگام بازدید از کارگاهها به آموزش چهره به چهره شاغلین در زمینه افزایش اگاهی در زمینه بیماریهای و حوادث ناشی از کار می پرداختم و تمامی شاغلین کارگاههای شهر دهدشت و شهرستان را با توجه به اینکه کارگاههای خویش فرما بوده و اکثرا دارای یک نفر شاغلی بودند بخصوص در هنگام بازدید آموزش چهره به چهره می دادم ( از لفظ اموزش می دادم استفاده نمودم چون از این مدت 23 سال سابقه کاری نزدیک به 22 سال به تنهایی به عنوان بهداشت حرفه ای کهگیلویه مشغول به کار بودم )

20-  برگزاری کارگاههای آموزشی در زمینه برنامه های بهداشت حرفه ای برای کارشناسان ،  کاردانها و بهورزان: با توجه به نیاز کارشناسان مراکز بهداشتی درمانی و بهورزان و همچنین برنامه های استانی و کشوری که هر ساله به برنامه های بهداشت حرفه ای اضافه می گردید سالانه برنامه های اموزشی مختلفی جهت نیروهای شاغل در مراکز و بهورزان برگزار می گردید

21-تهیه چک لیستهای بازدید در سطوح مختلف مراکزبهداشتی درمانی و خانه های بهداشت : این چک لیست ها با هماهنگی مرکز بهداشت استان تهیه گردیده و شامل کلیه فعالیتها و اهداف بهداشت حرفه ای در مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت بوده و در بازدید ها تکمیل گردیده و سپس پسخوراند بازدید به مراکز و خانه های بهداشت جهت رفع نواقص کاری ارسال می گردد .

22-تهیه برنامه های عملیاتی در سطوح ستاد و مراکز و خانه های بهداشت و نظارت بر نحوه اجرای برنامه در طول سال : همه ساله برنامه عملیاتی واحد که در بر گیرنده کلیه برنامه های واحد بوده تهیه و جهت اجرا به مراکز بهداشتی درمانی ارسال می گردید و از طرف ستاد مرکز بهداشت در طول سال از طریق بازدید از مراکز و خانه های بهداشت مورد پایش قرار گرفته و به عنوان چراغ راهی است جهت اجرای برنامه های بهداشت حرفه ای  .

23-نوشتن برنامه های مداخله ای جهت رسیدن بهتر به شاخصها وبر طرف کردن موانع بر سر راه

24 - شرکت در جلسات بین بخشی با ادارات دخیل در برنامه های بهداشت حرفه ای: با توجه به اینکه خیلی از برنامه های بهداشت حرفه ای نیاز به مشارکت و همکاری سایر ادارات جهت اجرا دارند لذا در طول این سالها جلسات متعددی با ادارات جهاد کشاورزی ، کار و رفاه اجتماعی ، بازرگانی ، اتاق اصناف ، شهرداری و بخشداری ها ، محیط زیست ، دامپزشکی و..... برگزار گردید .

25-آشنایی با سیستم شبکه و مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستائی و خانه های بهداشت بمنظور استفاده از توان پرسنل شاغل در سیستم شبکه در جهت ارائه خدمات ادغام یافته

26-همکاری با سایر کارشناسان بهداشتی مراکز بهداشت در زمینه اجرای و ارائه طرحهای بهداشتی و دستورالعملهای ستادی بمنظور ارتقاء سطح ارائه خدمات بهداشتی در منطقه

27- همکاری با کارشناسان بهداشت محیط در زمینه نظارت بر تامین آب آشامیدنی سالم و       جمع آوری صحیح و بهداشتی زباله و فضولات و فاضلابها و سایر فاکتورهای بهداشت محیطی

28-هماهنگی و همکاری با کارشناسان آموزش بهداشت بمنظور ارائه برنامه های آموزشی بهداشت عمومی و حرفه ای

29-جمع آوری و ارسال به موقع آمار فعالیتهای بهداشت حرفه ای مطابق با فرمهای مصوب

30- صدور تأییدیه های بهداشتی با توجه به استعلام ارگانها،سازمانها در مراحل مختلف(موافقت اصولی،پروانه تأسیس ، بهره برداری)

31- شرکت در جلسات و کمیته های مصوب که در راستای پیشبرد برنامه های جاری تشکیل می گردد. 

32- رسیدگی به شکایات واصله و اقدام در رفع مشکلات در زمینه بهداشت محیط کار